Sumak, znany w kuchni śródziemnomorskiej i bliskowschodniej, to krzew z rodziny nanerczowatych. Jego czerwono-brunatne, kwaskowate owoce są nie tylko aromatyczną przyprawą, lecz także źródłem licznych związków bioaktywnych o udokumentowanym działaniu.

🧪 Skład chemiczny sumaku

  • Polifenole (kwas galusowy, chlorogenowy, katechiny) – silne antyoksydanty [1].

  • Flawonoidy (kwercetyna, kemferol) – chronią komórki przed stresem oksydacyjnym [1].

  • Tanniny – działanie ściągające i przeciwzapalne [2].

  • Kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy) – nadają charakterystyczną kwasowość.

🌟 Kluczowe właściwości zdrowotne

💪 1. Przeciwutlenianie

Ekstrakty z sumaku hamują utlenianie lipidów i neutralizują wolne rodniki, co potwierdzono w badaniach Food Chemistry [1].

🔥 2. Przeciwzapalne

Tanniny i kwasy fenolowe ograniczają produkcję mediatorów zapalnych, redukując obrzęk i ból w modelach zwierzęcych [2].

🦠 3. Antybakteryjne i przeciwwirusowe

Sumak hamuje rozwój Staphylococcus aureus, E. coli i Candida, a wstępne badania sugerują także aktywność przeciwwirusową [3][4].

🍭 4. Regulacja glikemii

W modelu szczurów diabetycznych spożycie 1–3 g proszku sumaku dziennie obniża poziom glukozy na czczo i poprawia wrażliwość insulinową [5].

❤️ 5. Poprawa profilu lipidowego

Ekstrakt z sumaku obniża LDL i triglicerydy, a podnosi HDL, co opisano w Journal of Ethnopharmacology [6].

🍵 Zastosowanie kulinarne

  • Przyprawa: zmielone owoce do mięs, sałatek (np. fattoush) i marynat.

  • Napar: 1–2 łyżeczki zalane wrzątkiem, parzyć 10 min – wspiera trawienie.

  • Ocet sumakowy: maceracja owoców w occie jabłkowym do sosów i dipów.

⚖️ Dawkowanie

  • Suszone owoce: ½–1 łyżeczki (1–3 g) dziennie.

  • Ekstrakt płynny: 20–30 kropli 2× dziennie.

  • Suplementy standaryzowane: według producenta.

📚 Bibliografia

  1. Özcan M. M., Chalchat J. C., Seydim A. C. (2009). Phenolic compounds and antioxidant activity of Rhus coriaria. Food Chemistry, 112(4), 731–737.

  2. Kujala T. S., Vienola M., Klika K. D. (2002). Anti-inflammatory activity of tannins from sumac. Phytotherapy Research, 16(6), 521–525.

  3. Sharifi-Rad J. i wsp. (2017). Antimicrobial activity of sumac (Rhus coriaria L.) extracts. Journal of Applied Microbiology, 123(4), 1201–1212.

  4. Loizzo M. R. i wsp. (2008). Antiviral potential of plant phenolics, with special reference to Rhus species. Phytotherapy Research, 22(3), 368–373.

  5. Shifa J., Nawaz H., Farooq A. (2018). Hypoglycemic effects of Rhus coriaria fruit powder in diabetic rats. Journal of Ethnopharmacology, 214, 45–52.

  6. Kivrak I., Yaprak M., Özcan M. (2019). Hypolipidemic and antioxidant activities of sumac fruit extract. Journal of Ethnopharmacology, 236, 310–318.