🌱 Czym jest nastawienie na rozwój?

Pojęcie „growth mindset” (nastawienie na rozwój) wprowadziła dr Carol Dweck, opisując sposób uczenia się oparty na przekonaniu, że nasze zdolności są plastyczne. Dzięki neuroplastyczności mózgu możemy uczyć się i doskonalić przez całe życie [1].

🧠 Jak feedback kształtuje nasze przekonania

To, jak postrzegamy własne umiejętności, w dużej mierze zależy od rodzaju informacji zwrotnej, jaką otrzymujemy od najmłodszych lat. Istnieją dwa podstawowe typy takich komunikatów:

  1. Feedback oparty na inteligencji lub wyniku
    – „Jesteś taki bystry!”, „Masz talent!”
    – Choć brzmi to miło, w dłuższej perspektywie podkopuje motywację. Kiedy napotykamy trudność, uznajemy, że problem leży w naszej „tożsamości”: skoro jestem inteligentny, a coś mi nie wyszło, to znaczy, że… nie jestem wystarczająco dobry [2].

  2. Feedback skoncentrowany na wysiłku
    – „Świetnie się starasz!”, „Widać, że ciężko pracowałeś nad tym zadaniem”, „Brawo za wytrwałość!”
    – Taki komunikat zawsze odnosi się do działania i buduje chęć dalszego rozwoju. Pokazuje, że warto doceniać proces – poprawia efekty i łatwo przenosi się na inne wyzwania [2].

Wskazówka: chwal wysiłek nie tylko wtedy, gdy ktoś popełni błąd, ale też za determinację towarzyszącą sukcesowi.

🔥 Połącz nastawienie na rozwój ze stresem-wzmacniającym mindset

Dr Alia Crum i zespół wykazali, że sposób, w jaki myślimy o stresie, sam wpływa na nasze wyniki. Gdy uczymy się jedynie o negatywnych skutkach stresu – nasza wydajność spada. Gdy natomiast poznajemy pozytywy mobilizacji zasobów pod wpływem stresu, radzimy sobie lepiej z wymagającymi zadaniami [3].

Jak stres może pomóc?

  • Więcej adrenaliny i dopaminy → wzrost czujności, energii i skupienia [3].

  • Neurotrofiny → czynniki wspierające neuroplastyczność, a więc skuteczniejsze uczenie się i zapamiętywanie [4].

  • Krótkotrwałe impulsy stresowe (do 1–2 h) wzmacniają układ odpornościowy [5].

Uwaga: przewlekły stres zaburza sen i może osłabiać zdrowie.

🛠 Narzędzia przyspieszające rozwój

  1. Reframing stresu – gdy czujesz napięcie, przypomnij sobie, że to sygnał do działania i poprawy efektywności.

  2. Praktyka – trenuj odbieranie stresu jako zasobu, nie przeszkody.

  3. Synergia mindsetów – połączenie nastawienia na rozwój z przekonaniem, że stres wzmacnia, daje długotrwałe i szeroko praktyczne efekty – w sporcie, nauce, pracy czy relacjach.

Przyjmując te dwa sposoby myślenia, nie tylko zwiększasz swoje szanse na sukces, lecz także budujesz odporność psychiczną potrzebną, by sprostać różnorodnym wyzwaniom.

📚 Bibliografia

  1. Dweck C. S. (2006). Mindset: The New Psychology of Success. Random House.

  2. Mueller C. M., Dweck C. S. (1998). Praise for intelligence can undermine children’s motivation and performance. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 33–52.

  3. Crum A. J., Salovey P., Achor S. (2013). Rethinking stress: The role of mindsets in determining the stress response. Journal of Personality and Social Psychology, 104(4), 716–733.

  4. McEwen B. S. (2007). Physiology and neurobiology of stress and adaptation: central role of the brain. Physiological Reviews, 87(3), 873–904.

  5. Dhabhar F. S. (2009). Enhancing versus suppressive effects of stress on immune function: implications for immunoprotection and immunopathology. Neuroimmunomodulation, 16(5), 300–317.